Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Γονοκόκκου (Ε.Κ.Α.Γ.) | Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ

Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Γονοκόκκου (Ε.Κ.Α.Γ.)

Βιβή Μυριαγκού | Επιστημονικός Υπεύθυνος

Βιολόγος, Ερευνήτρια Α’
210-6478811, 210-6478810
@ Βιογραφικό

Έκθεση Πεπραγμένων Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Γονοκόκκου για το έτος 2020

ΣΚΟΠΟΣ

Το Εθνικό Κέντρο Αναφοράς για το Γονόκοκκο (ΕΚΑΓ) εδρεύει στο Εργαστήριο Βακτηριολογίας του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ. Ως Κέντρο Αναφοράς άρχισε να λειτουργεί το 1987, με την υπ’ αριθμ. πρωτ. Α1/5755/15-6-1987 απόφαση του Υπουργείου Υγείας. Η δραστηριότητά του, όμως, χρονολογείται από το 1981, οπότε ξεκίνησε στο Ε.Ι.Π. το πρώτο στην Ελλάδα ερευνητικό πρόγραμμα με αντικείμενο τη Neisseria gonorrhoeae. Σκοπός του Κέντρου είναι η παρακολούθηση των επιδημιολογικών τάσεων της γονόρροιας και της αντοχής της Neisseria gonorrhoeae στα αντιβιοτικά. Επίσης, η ανάλυση μηχανισμών αντοχής, που είτε πρωτοεμφανίζονται είτε παρουσιάζουν μεγάλη εξάπλωση στο δείγμα γονοκόκκων που απομονώνονται στην Ελλάδα.

Το 2002, το ΕΚΑΓ συνδέθηκε στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιτήρησης των Σεξουαλικώς Μεταδιδομένων Λοιμώξεων (European Surveillance of Sexually Transmitted Infections –ESSTI- Network), το οποίο συγκροτήθηκε και λειτούργησε έως το 2008 στα πλαίσια ευρωπαϊκού προγράμματος DG SANCO (www.essti.org). Στη συνέχεια, μετά από ενσωμάτωση των δραστηριοτήτων του ESSTI στο ECDC (European Center for Disease Prevention & Control), το 2009, το ΕΚΑΓ ανέλαβε την εκπροσώπηση της Ελλάδας ως εξουσιοδοτημένο εργαστήριο (nominated contact point) ως προς ότι αφορά την επιτήρηση της αντοχής του γονοκόκκου στα αντιβιοτικά στην Ελλάδα και συμμετέχει στις δραστηριότητες του Δικτύου που κατατείνουν στην αναβάθμιση και εναρμόνιση των συστημάτων επιτήρησης των Σεξουαλικώς Μεταδιδομένων Νοσημάτων (ΣΜΝ) στις χώρες της Ευρώπης, υπό την αιγίδα του ECDC.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Το Κέντρο Αναφοράς για το Γονόκοκκο:

Συλλέγει αναφορές και επεξεργάζεται επιδημιολογικά δεδομένα για τα περιστατικά γονοκοκκικής λοίμωξης που καταγράφονται στα συνεργαζόμενα Νοσοκομεία ή σε οποιοδήποτε Κέντρο Υγείας της Ελλάδας που διαθέτει τέτοια στοιχεία και επιθυμεί να συνεργαστεί. Η συλλογή επιδημιολογικών δεδομένων γίνεται βάσει προτυποποιημένου ερωτηματολογίου που έχει καταρτιστεί από το ΕΚΑΓ και μοιράζεται στα συνεργαζόμενα Κέντρα. Με βάση τα στοιχεία αυτά, το ΕΚΑΓ εκτιμά την ετήσια επίπτωση των λοιμώξεων από N. gonorrhoeae και παρακολουθεί σε συνεχή βάση τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά της γονόρροιας στην Ελλάδα.
Καταρτίζει και συντηρεί συνεχόμενη συλλογή γονοκόκκων, η οποία αριθμεί σήμερα περισσότερα από 4.000 χαρακτηρισμένα στελέχη.

Τυποποιεί τα γονοκοκκικά στελέχη που παραλαμβάνει με: (α) αυξοτυπία, βάσει των τροφικών τους απαιτήσεων, (β) οροτυπία με τη χρήση μονοκλωνικών αντισωμάτων έναντι της κύριας πρωτεΐνης Ι της εξωτερικής γονοκοκκικής μεμβράνης, (γ) ανάλυση πλασμιδιακού περιεχομένου, (δ) ανάλυση γενωμικού DNA σε ηλεκτροφόρηση παλλόμενου πεδίου (PFGE) και, περιστασιακά, άλλες μεθόδους μοριακής τυποποίησης (NG-MAST, MLST).
Εξετάζει την ευαισθησία των γονοκόκκων στα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της γονόρροιας και αναλύει μηχανισμούς αντοχής που είτε εμφανίζονται για πρώτη φορά είτε παίρνουν σημαντικές διαστάσεις στο ελληνικό δείγμα γονοκόκκων.
Διεξάγει ερευνητικό έργο με αντικείμενα την επιδημιολογία της γονόρροιας και τη βιολογική βάση της αντοχής της N. gonorrhoeae στα αντιβιοτικά.
Εκπαιδεύει επιστήμονες και τεχνολόγους και υποστηρίζει την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών σε σχετικά με το γονόκοκκο θέματα.
Ενημερώνει σε ετήσια βάση το Υπουργείο Υγείας (Δ/νση Δημοσίας Υγιεινής) για τα ευρήματά του.
Ανακοινώνει τα αποτελέσματα και συμπεράσματά του στην ελληνική και διεθνή επιστημονική κοινότητα και τα δημοσιεύει σε τακτά χρονικά διαστήματα σε έγκυρα διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Τα κυριότερα ευρήματα για κάθε έτος ανακοινώνονται επίσης στον δικτυακό τόπο του ΕΙΠ (ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΕΚΑΓ 2016).

ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΚΑΓ

ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ στο 32^ο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο (Αθήνα, Μάιος 2006) για την εργασία «Επιτήρηση της ευαισθησίας του γονόκοκκου στα αντιβιοτικά στην Ελλάδα κατά τα έτη 1994-2005» των Μ. Στάθη, Ε. Αυγερινού, Β. Μυριαγκού, Α. Φλεμετάκη, Μ. Δανιηλίδου, Κ. Παπαγιαννίτση, Α. Ζιώγα, Κ.Π. Κυριάκη, Ε. Τζελέπη.

ΕΠΑΙΝΟΣ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ στο 28^ο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο (Αθήνα, Μάιος 2002) για την εργασία «Χαρακτηρισμός πλασμιδιακής αντοχής στην τετρακυκλίνη στη Neisseria gonorrhoeae» των Μ. Στάθη, Β. Μυριαγκού, Α. Φλεμετάκη, Ε. Αυγερινού, Κ. Κυριάκη, Ε. Τζελέπη.
ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ στο 25^ο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο (Αθήνα, Μάιος 1999) για την εργασία «Μελέτη μηχανισμού αντοχής πολυανθεκτικού στα αντιβιοτικά κλώνου Neisseria gonorrhoeae» των Α. Μαυροειδή, Λ.Σ. Τζουβελέκη, Π. Γιακκούπη, Ε. Τζελέπη.
ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ στο 23^ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο (Αθήνα, Μάιος 1997), για την εργασία «Neisseria gonorrhoeae: Ορότυποι και αντοχή στα αντιβιοτικά κατά την τριετία 1994–1996» των Ε. Αυγερινού, Α. Φλεμετάκη, Ε. Φραγκούλη, Ε. Πριναράκη, Κ. Κυριάκη, Ε. Τζελέπη.
ΠΡΩΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ στο 14^ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο (Αθήνα, 1988) για την εργασία «In vitro μεταβίβαση πλασμιδίων αντοχής σε εξαρτημένα από προλίνη, κιτρουλλίνη και ουρακίλη (PCU) στελέχη Neisseria gonorrhoeae» των Λ. Μαυρομμάτη, Ε. Τζελέπη, Σ. Κολυβά, Γ. Τζανακάκη.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

2019

Cole MJ, Quaye N, Jacobsson S, Day M, Fagan E, Ison C, Pitt R, Seaton S, Woodford N, Stary A, Pleininger S, Crucitti T, Hunjak B, Maikanti P, Hoffmann S, Viktorova J, Buder S, Kohl P, Tzelepi E, Siatravani E, Balla E, Hauksdóttir GS, Rose L, Stefanelli P, Carannante A, Pakarna G, Mifsud F, Cassar RZ, Linde I, Bergheim T, Steinbakk M, Mlynarczyk-Bonikowska B, Borrego MJ, Shepherd J, Pavlik P, Jeverica S, Vazquez J, Abad R, Weiss S, Spiteri G, Unemo M. Ten years of external quality assessment (EQA) of Neisseria gonorrhoeae antimicrobial susceptibility testing in Europe elucidate high reliability of data. BMC Infectious Diseases 2019, 19(1), 281 [http://dx.doi.org/10.1186/s12879-019-3900-z].

2018

Day MJ, Spiteri G, Jacobsson S, Woodford N, Amato-Gauci AJ, Cole MJ, Unemo M; Euro-GASP network. Stably high azithromycin resistance and decreasing ceftriaxone susceptibility in Neisseria gonorrhoeae in 25 European countries, 2016. BMC Infectious Diseases 2018, 18(1), 609 [http://dx.doi.org/10.1186/s12879-018-3528-4].

Harris SR, Cole MJ, Spiteri G, Sánchez-Busó L, Golparian D, Jacobsson S, Goater R, Abudahab K, Yeats CA, Bercot B, Borrego M-J, Crowley B, Stefanelli P, Tripodo F, Abad R, Aanensen DM, Unemo M, Euro-GASP study group. Public health surveillance of multidrug-resistant clones of Neisseria gonorrhoeae in Europe: a genomic survey. The Lancet Infectious Diseases 2018, 18(7), 758-768 [http://dx.doi.org/10.1016/S1473-3099(18)30225-1].

2017

Cole MJ, Spiteri G, Jacobsson S, Woodford N, Tripodo F, Amato-Gauci AJ, Unemo M, and Euro-GASP netowork. Overall low extended-spectrum cephalosporin resistance but high azithromycin resistance in Neisseria gonorrhoeae in 24 European countries, 2015. BMC Infectious Diseases 2017, 17:617 [doi: http://dx.doi.org/10.1186/s12879-017-2707-z].